Scheefstand van de grote teenHallux valgus

U heeft klachten van de scheefstand van de grote teen. Dit wordt een hallux valgus genoemd.  

Hallux is de Latijnse naam voor grote teen en valgus betekent naar buiten wijzen. 

Een hallux valgus is dus een voetafwijking met een scheefstand van de grote teen.

Door de scheefstand van de grote teen, gaat de binnenkant van de voet steeds meer uitsteken en ontstaat er een knobbel of bunion. De huid die er over heen zit kan dik, rood en gevoelig worden door een lokale irritatie van de onderhuidse slijmbeurs tgv de toegenomen druk en wrijving in de schoen. Er kunnen dan ontstekingsachtige verschijnselen optreden, ook kunt u last hebben van pijn- en moeheidsklachten onder de voorvoet.

Hoe een hallux valgus precies ontstaat is vooralsnog onduidelijk. 

Meerdere factoren spelen een rol. 

Er zijn erfelijkheidsfactoren zoals een voet met een lange grote teen. 

Soms is een hallux valgus familiair bepaald en treedt dan op relatief jonge leeftijd op. Andere mogelijke oorzaken zijn te nauwe, veelal puntige schoenen of schoenen met hoge hakken. Er zijn dan ook twee keer zoveel vrouwen als mannen die een hallux valgus hebben.

Ook het slapper worden van de gewrichtskapsels in de voet doortoename van de leeftijd of het naar binnen kantelen van de voet tijdens lopen draagt bij aan het ontstaan ervan. Door de scheefstand vermindert de steunfunctie van de grote teen en wikkelt de voet over de binnenzijde af. Dit versterkt vervolgens weer de scheefstand van de grote teen.Om toch meer steun te krijgen, kunnen de tenen gaan klauwen. Op den duur kunnen dus ook klauwtenen ontstaan.

Veel mensen met een hallux valgus hebben weinig of geen last. 

Behandeling is dan niet nodig.

Hoewel de afwijking in de loop der jaren erger kan worden, is een operatie “om erger te voorkomen” niet nodig. 

Een operatie blijft later altijd mogelijk wanneer er wél klachten ontstaan. 

Die klachten bestaan meestal uit pijn en irritatie thv de knobbel aan de zijkant van de voorvoet, vooral tijdens het dragen van strak zittend schoeisel. 

Door de standsafwijking kan het uitzoeken van de juiste schoenen lastig zijn. 

Naast een pijnlijke knobbel kan eveneens pijn ontstaan in de hele voorvoet. Tengevolge van de overbelasting van andere delen van de voorvoet kan er overdreven eeltvorming optreden en kunnen hamer- of klauwtenen ontstaan.

Een hallux valgus wordt als volgt behandeld.

In principe is de eerste behandeling van een hallux valgus altijd een behandeling zonder operatie, ook wel conservatieve behandeling genoemd. 

In het beginstadium kunnen pijnlijke drukplekken voorkomen worden door het dragen van wijder schoeisel of het laten oprekken van de schoen ter plaatse van de knobbel. 

Het dragen van brede schoenen vermindert de druk en pijn van de knobbel.

Steunzolen in combinatie met schoenen met stevige, weinig tot niet buigbare zolen, verminderen de pijn onder de voorvoet. Een combinatie van beiden is ideaal. 

Als uw eigen schoen of een gewone schoen uit de winkel niet meer past door de breedte van uw voet of door klauwtenen, zijn (deels) op maat gemaakte schoenen wellicht iets voor u.

Deze schoenen hoeft u niet altijd aan. Als u veel moet lopen of staan raden wij u aan deze schoenen te dragen. Als u een speciale gelegenheid heeft, kunt u

gerust een nette en elegante schoen aan doen.

Ter bescherming van de tweede teen kan u ook een teenorthese dragen.

Deze wordt gemaakt door een podotherapeut. Uw schoen moet breed genoeg zijn zodat de teenorthese er in past.

We raden u aan bovenstaande eerst uit te proberen, voordat u kiest vooreen operatie.

Voor een operatieve behandeling van een hallux valgus wordt gekozen wanneer sprake is van blijvende klachten ondanks een uitgebreide conservatieve behandeling. 

Een scheefstand van de grote teen is een complex geheel.

Het bot en vaak ook de banden van de grote teen moeten worden veranderd, zodat het geheel weer in een rechte lijn komt te staan. De kleine tenen worden zo nodig ook rechtgezet. De kans dat de hallux valgus terugkomt is klein: circa 10%

Het doel van de operatie is een rechte stand van de grote teen te creëren,waarbij de grote teen in de kom staat en er een goede steunfunctie ontstaat. Veel gebruikte methoden ter correctie van een hallux valgus zijn de stands correcties (zoals Chevron, Scarf, Basis osteotomie, Akin correctie) of het vastzetten van gewrichten in de juiste stand (zogenaamde artrodese).

Het kan zijn dat er meerdere operatietechnieken nodig zijn om het gewenste effect te krijgen.

De orthopedisch chirurg beoordeelt welke operatietechnieken bij u gebruikt worden.

De verschillende operatiemethoden hebben met elkaar gemeen dat de pijnlijke bunion aan de binnenkant van de grote teen wordt verwijderd via een incisie over de bunion. Verder wordt het uitgerekte gewrichtskapsel gecorrigeerd. 

Nadat de stand is gecorrigeerd door een osteotomie of botcorrectie, wordt het middenvoetsbeentje meestal vastgezet met één of enkele kleine schroefjes en soms met een plaatje met schroeven. Dit is afhankelijk van de gekozen methode. Na het vastzetten is het bot nog niet stevig genoeg om het meteen te belasten. Het duurt minimaal zes weken voordat de gecorrigeerde botdelen aan elkaar vast zijn gegroeid, daarom mag u er 6 weken alléén op lopen en staan met de achtervoetloopschoen. De botten hebben deze 6 weken minimaal nodig om aan elkaar vast te groeien. De botgenezing wordt na 6 weken gecontroleerd met een röntgenfoto.

Een enkele keer is het nodig om de schroef of plaatje met schroeven in een latere fase te verwijderen.

Meestal kan het gewoon blijven zitten aangezien het over het algemeen geen klachten oplevert.

In het algemeen wordt deze methode gebruikt bij een milde tot matige hallux valgus. De orthopedisch chirurg maakt een snede aan de binnenkant van de voet, met een lengte van ongeveer vijf centimeter. Als eerste wordt een klein stukje van de bunion afgezaagd. Daarna wordt het eerste middenvoetsbeentje doorgenomen onder het kopje middels een V-vormige zaagsnede . Vervolgens wordt het kopje richting de buitenkant van de voet verplaatst en vastgezet met een klein schroefje. 

Wanneer sprake is van matige tot ernstige hallux valgus wordt gekozen voor een correctie volgens Scarf. Bij deze methode wordt het middenvoetsbeentje doorgenomen middels een Z-vormige zaagsnede. Vervolgens wordt de standscorrectie verkregen door beide botdelen ten opzicht van elkaar te verplaatsen. Doormiddel van twee kleine schroefjes die in het bot worden ingebracht wordt de correctie vastgezet. In sommige gevallen is het nodig een extra incisie te maken aan de bovenzijde van de voet tussen de eerste en tweede teen om het kapsel te kunnen openen zodat een grotere correctie mogelijk is.

Als u ook klauwtenen heeft, worden deze gecorrigeerd tijdens de operatie met ijzeren pinnetjes. Het doel van de operatie is om een rechte stand van de teen te verkrijgen. Als ook de voorvoetgewrichten stijf zijn, worden deze tijdens de operatie ook weer soepel gemaakt. Hierdoor vermindert de pijn onder de voorvoet.

Voor de operatie, zullen een aantal vooronderzoeken en voorbereidingen plaatsvinden:

• De operatiedag wordt ingepland. Een operatie voor hallux valgus vindt plaats onder dagbehandeling, wat betekent dat u weer naar huis kunt op de dag dat u behandeld bent.
• Als voorbereiding op de operatie zal minimaal een vragenlijst moeten ingevuld worden. Eventueel zullen er nog enkele onderzoeken moeten gebeuren (bloedonderzoek, electrocardiogram, …). De aanvraagformulieren en meer informatie over deze onderzoeken vindt u in uw blauwe pre-opnamemap. Indien gewenst kunt u ook een anesthesist raadplegen die bepaalt of u de operatie kunt ondergaan en geeft u uitleg over de verschillende vormen van verdoving en pijnbestrijding zowel tijdens als na de operatie. Meer informatie over anesthesie leest u hier.
• U haalt op tijd krukken in huis, die u op de dag van de operatie meeneemt naar het ziekenhuis. Dit kunt u onder andere regelen via uw ziekenfonds of een thuiszorgwinkel.
• Wanneer u geopereerd wordt, is het belangrijk dat uw voeten goed schoon zijn. Nagels dienen kortgeknipt te zijn en eventuele nagellak dient verwijderd te zijn. Dit kunt u nog thuis doen. Hierbij moet u wel oppassen dat er geen wondjes ontstaan, aangezien deze de kans op een infectie na de operatie vergroten zodat de operatie zelfs mogelijk moet worden uitgesteld.
• Roken vertraagt de wond- en botgenezing. Om complicaties te voorkomen, raden wij u sterk aan om tenminste 2 weken voor de operatie en tenminste 3 weken na de operatie te stoppen met roken
• Op de dag van opname voor de operatie draagt u gemakkelijk zittende kleding en schoeisel. Persoonlijke spullen zoalsgeneesmiddelen, kleding en toiletartikelen neemt u mee, evenals uw krukken. Laat waardevolle spullen zoveel mogelijk thuis.
• Tijdens de operatie moet u nuchter zijn. Een lege maag is belangrijk om de risico’s van de narcose zo klein mogelijk te houden. 

De operatiedag verloopt als volgt:

• U verschijnt nuchter op de afgesproken tijd in de kliniek. U dient tenminste twee uur voor de aangegeven operatietijd aanwezig te zijn.
• Na de voorbereiding door de anesthesist vindt de operatie plaats in de operatiekamer.
• Na de operatie komt u rustig bij van de verdoving in de ontwaakruimte.
• Uw orthopedisch chirurg komt nadien uitleggen hoe de operatie is verlopen en waar u op moet letten na de ingreep.

Op het moment dat u voldoende hersteld bent na de operatie en de orthopedisch chirurg en anesthesist akkoord zijn met uw ontslag, mag u dezelfde dag terug naar huis. Na de operatie kan u niet zelf naar huis rijden en de eerste 24 uur is thuis toezicht door uw begeleider aangewezen.

Het herstel van een operatie voor hallux valgus duurt tenminste 6 weken en verloopt in grote lijnen als volgt:

• U mag na de operatie dezelfde dag naar huis.
• De eerste 2 weken rust u zoveel mogelijk met de voet in hoogstand. U mag voorzichtig en kortdurend wat steunen op uw hiel met behulp van de krukken
• Het verband moet dichtblijven tot aan de volgende controle op de raadpleging bij de orthopedisch chirurg
• Na de operatie zal de voet enige tijd dikker zijn dan normaal, door belasten/oefenen kan deze zwelling nog toenemen. Dit kan soms langer dan 3 maanden aanhouden.
• Na 2 weken wordt het verband verwijderd op de raadpleging en krijgt u een speciale laars of schoen, waarmee u mag beginnen te stappen. In het begin met behulp van de krukken. De laars of schoen draagt u gedurende 4 weken. Hierna komt u opnieuw terug op de raadpleging.
• Na 6 weken zijn de meeste patiënten in staat om de meeste activiteiten van het dagelijks leven weer op te bouwen maar het kan 3-6 maanden duren voor de voet helemaal normaal is. 

Bij iedere ingreep kunnen complicaties ontstaan. Zo ook bij een operatie van de voet. Over complicaties die te maken kunnen hebben met de anesthesie, leest u hier meer.
Overleg bij onderstaande complicaties na een voetoperatie met uw specialist voor eventuele behandeling:

• Infecties: Er kan een infectie ontstaan. Bij een infectie krijgt u pijn en roodheid van de wond en temperatuur verhoging. De kans hierop is echter erg klein.

• Trombose en longembolie: Omdat u tijdens en vlak na de operatie minder rondloopt, kan er trombose ontstaan. Bij trombose ontstaan er bloedstolsels in de bloedvaten. Als bloedstolsels een bloedvat afsluiten, ontstaat een embolie. Het weefsel dat door dit bloedvat wordt voorzien van zuurstof, krijgt dan te weinig bloed. Hierdoor kan schade aan dat weefsel ontstaan. In een drukverband is de kans veel kleiner dan met een gips

• Nabloedingen zwelling: Er kan een nabloeding en zwelling optreden. Daarom is het belangrijk de eerste twee weken uw voet goed hoog te houden en zoveel mogelijk te rusten. Zwelling van de voet, kan zeker drie tot zes maanden aanhouden. Dit is normaal en verdwijnt spontaan.

• Zenuwletsel: Er kan een huidzenuw beschadigd raken omdat er sneden in de huid worden gemaakt. Dit geeft een doof gevoel in een gedeelte van de huid. Meestal verdwijnen deze klachten in de loop van de tijd vanzelf, soms zijn ze blijvend.

• Niet vastgroeien van het bot: Soms is het mogelijk dat de botuiteinden niet goed vastgroeien dit heet een ‘nonunion’ (het bot is niet goed geheeld). Patiënten die roken  hebben een verhoogd risico hierop, daarom wordt geadviseerd te stoppen met roken.

Een antwoord op enkele veel gestelde vragen vindt u hier.