Kromstand van de kleine tenenHamerteen en klauwteen

Een hamerteen of klauwteen is een veelvoorkomende aandoening. De standsafwijking ontstaat vaak door een combinatie van oorzaken. Normaal gesproken is er een evenwicht tussen de verschillende spieren en pezen die de tenen bewegen (zogenaamde buigers en strekkers van de tenen). Als dit evenwicht in de besturing verstoord wordt, kan een standsafwijking ontstaan. Deze verstoring komt doordat de functie van de kleine voetspiertjes verandert. Dit kan vele oorzaken hebben, zoals oudere leeftijd al dan niet gepaard gaande met slagaderverkalking (“arteriosclerose”), diabetes, reuma of letsel na een ongeval. Verder is een veel voorkomende oorzaak van een hamerteenstand van de tweede teen een hallux valgus. Doordat de grote teen niet optimaal functioneert raakt de sturing van tweede teen uit zijn evenwicht en kan een hamerteen ontstaan, maar ook doordat de grote teen onder de tweede teen groeit en daarmee deze teen in een hamerteenstand drukt.

Veel mensen met een hamerteen of klauwteen hebben weinig of geen last. Veelal is de standsafwijking dan nog soepel, maar bij lang bestaan kan deze kromstand stug worden. Hoewel de afwijking in de loop der jaren erger kan worden, is het zogenaamde preventief opereren om de standsafwijking te corrigeren niet nodig. Een operatie blijft later altijd mogelijk wanneer er wel klachten ontstaan bijvoorbeeld wanneer de standsafwijking niet meer soepel is maar stugger en stijver wordt. Een hamerteen kan zeer pijnlijk zijn en veel hinder geven bij het dragen van heel gewone schoenen. Meestal ontstaat er op het gewrichtje tussen het eerste en tweede kootje een likdoorn of eksteroog, die vanwege het wrijven tegen de schoen pijn veroorzaakt en ook kan gaan ontsteken.

Bij een stugge hamer- en klauwteen kan er ook een pijnlijke eeltplek op het topje van de teen ontstaan, waar, door de kromstand, een abnormaal hoge druk is ontstaan. Tevens kan er eelt en pijn onder de voorvoet ontstaan omdat de kromstand van de hamerteen het kopje van het middenvoetsbeentje naar beneden drukt en daarmee abnormaal veel druk veroorzaakt. Ten slotte kan dit gepaard gaan met ontsteking en pijn in het gewrichtje tussen het middenvoetsbeentje en het eerste kootje. Het kapsel van dit gewrichtje raakt dan slap en uitgerekt, waarna de teen in dit gewrichtje geleidelijk uit de kom gaat naar boven. Dit veroorzaakt dan weer meer druk onder het kopje van het middenvoetsbeentje en zodoende kan er pijn ontstaan zowel aan de onderkant van de voorvoet, alsook aan de bovenkant van de teen.

Een hamerteen of klauwteen wordt als volgt behandeld.

In principe is de eerste behandeling van een hamerteen of klauwteen altijd een behandeling zonder operatie, ook wel conservatieve behandeling genoemd. In het beginstadium kunnen pijnlijke drukplekken voorkomen worden door het dragen van wijder schoeisel. Het dragen van brede schoenen vermindert de druk en pijn van de tenen.
Steunzolen in combinatie met schoenen met stevige, weinig tot niet buigbare zolen, verminderen de pijn onder de voorvoet. Een combinatie van beiden is ideaal.
Als uw eigen schoen of een gewone schoen uit de winkel niet meer past door de breedte van uw voet of door klauwtenen, zijn (deels) op maat
gemaakte schoenen met voldoende ruimte voor de voorvoet en tenen, een ander alternatief. Deze schoenen hoeft u niet altijd aan. Als u veel moet lopen of staan raden wij u aan deze schoenen te dragen. Als u een speciale gelegenheid heeft, kunt u gerust een nette en elegante schoen aan doen.We raden u aan bovenstaande eerst uit te proberen, voordat u kiest vooreen operatie.

Voor een operatieve behandeling van een hamerteen of klauwteen wordt gekozen wanneer sprake is van blijvende klachten ondanks een adequate conservatieve behandeling. Er bestaan verschillende ingrepen voor een hamer- en klauwteen correctie.

Voor de operatie, zullen zo nodig een aantal vooronderzoeken en voorbereidingen plaatsvinden:

• De operatiedag wordt ingepland. Een operatie voor hamer- en klauwtenen vindt plaats onder dagbehandeling, wat betekent dat u weer naar huis kunt op de dag dat u behandeld bent.
• Als voorbereiding op de operatie zal minimaal een vragenlijst moeten ingevuld worden. Eventueel zullen er nog enkele onderzoeken moeten gebeuren (bloedonderzoek, electrocardiogram, …). De aanvraagformulieren en meer informatie over deze onderzoeken vindt u in uw blauwe pre-opnamemap. Indien gewenst kunt u ook een anesthesist raadplegen die bepaalt of u de operatie kunt ondergaan en geeft u uitleg over de verschillende vormen van verdoving en pijnbestrijding zowel tijdens als na de operatie. Meer informatie over anesthesie leest u hier.
• U haalt op tijd krukken in huis, die u op de dag van de operatie meeneemt naar het ziekenhuis. Dit kunt u onder andere regelen via uw ziekenfonds of een thuiszorgwinkel.
• Wanneer u geopereerd wordt, is het belangrijk dat uw voeten goed schoon zijn. Nagels moeten kortgeknipt zijn en eventuele nagellak verwijderd. Dit kunt u nog thuis doen. Hierbij moet u wel oppassen dat er geen wondjes ontstaan, aangezien deze de kans op een infectie na de operatie vergroten zodat de operatie zelfs mogelijk moet worden uitgesteld.
• Roken vertraagt de wond- en botgenezing. Om complicaties te voorkomen, raden wij u sterk aan om ten minste 2 weken voor de operatie en ten minste 3 weken na de operatie te stoppen met roken.
• Op de dag van opname voor de operatie draagt u gemakkelijk zittende kleding en schoeisel. Persoonlijke spullen zoals geneesmiddelen, kleding en toiletartikelen neemt u mee, evenals uw krukken. Laat waardevolle spullen zoveel mogelijk thuis.
• Tijdens de operatie moet u nuchter zijn, tenzij de operatie onder locale anesthesie gebeurt.

De operatiedag verloopt als volgt:

• U verschijnt op de afgesproken tijd in de kliniek. U moet ten minste twee uur voor de aangegeven operatietijd aanwezig zijn.
• Na de voorbereiding door de chirug zelf of de anesthesist vindt de operatie plaats in de operatiekamer.
• Na de operatie komt u rustig bij van de verdoving in de ontwaakruimte.
• Uw orthopedisch chirurg komt nadien uitleggen hoe de operatie is verlopen en waar u op moet letten na de ingreep.

Op het moment dat u voldoende hersteld bent na de operatie en de orthopedisch chirurg en anesthesist akkoord zijn met uw ontslag, mag u dezelfde dag terug naar huis. Na de operatie kan u niet zelf naar huis rijden en de eerste 24 uur is thuis toezicht door uw begeleider aangewezen.

Het herstel van een operatie voor hamer- en klauwtenen duurt ten minste 6 weken en verloopt in grote lijnen als volgt:

• U mag na de operatie dezelfde dag naar huis.
• De eerste 2 weken rust u zoveel mogelijk met de voet in hoogstand. U mag voorzichtig en kortdurend wat steunen op uw hiel met behulp van de krukken en de speciale schoen, als u deze al hebt gekregen.
• Het verband moet dicht blijven tot aan de volgende controle op de raadpleging bij de orthopedisch chirurg
• Na de operatie zal de voet enige tijd dikker zijn dan normaal, door belasten/oefenen kan deze zwelling nog toenemen. Dit kan soms langer dan 3 maanden aanhouden.
• Na 2 weken wordt het verband verwijderd op de raadpleging en mag u meer beginnen te stappen met de speciale schoen of laars. In het begin met behulp van de krukken. De laars of schoen draagt u gedurende 4-6 weken. Na 4w komt u opnieuw terug op de raadpleging.
• Na 6 weken zijn de meeste patiënten in staat om de meeste activiteiten van het dagelijks leven weer op te bouwen maar het kan 3-6 maanden duren voor de voet helemaal normaal is.

Bij iedere ingreep kunnen complicaties ontstaan. Zo ook bij een operatie van de voet. Over complicaties die te maken kunnen hebben met de anesthesie, leest u hier meer.

Overleg bij onderstaande complicaties na een voetoperatie met uw specialist voor eventuele behandeling:

• Infecties: Er kan een infectie ontstaan. Bij een infectie krijgt u pijn en roodheid van de wond en temperatuur verhoging. De kans hierop is echter erg klein.

• Trombose en longembolie: Omdat u tijdens en vlak na de operatie minder rondloopt, kan er trombose ontstaan. Bij trombose ontstaan er bloedstolsels in de bloedvaten. Als bloedstolsels een bloedvat afsluiten, ontstaat een embolie. Het weefsel dat door dit bloedvat wordt voorzien van zuurstof, krijgt dan te weinig bloed. Hierdoor kan schade aan dat weefsel ontstaan. In een drukverband is de kans op een thrombose veel kleiner dan met een gips.

• Nabloedingen zwelling: Er kan een nabloeding en zwelling optreden. Daarom is het belangrijk de eerste twee weken uw voet goed hoog te houden en zoveel mogelijk te rusten. Zwelling van de voet, kan zeker drie tot zes maanden aanhouden. Dit is normaal en verdwijnt spontaan.

• Zenuwletsel: Er kan een huidzenuw beschadigd raken omdat er sneden in de huid worden gemaakt. Dit geeft een doof gevoel in een gedeelte van de huid van de grote teen. Meestal verdwijnen deze klachten in de loop van de tijd vanzelf, soms zijn ze blijvend.

• Niet vastgroeien van het bot: Soms is het mogelijk dat de botuiteinden niet goed vastgroeien dit heet een ‘nonunion’ (het bot is niet goed geheeld). Patiënten die roken hebben een verhoogd risico hierop, daarom wordt geadviseerd te stoppen met roken.

Een antwoord op enkele veel gestelde vragen vindt u hier.